اولین درخت لکاته( ازگیل) خفر

ازگیل خفری از میوه‌هایی است که در سال‌های گذشته سرمایه‌گذاری زیادی روی آن انجام شده و برای باغداران سود خوبی دارد. محصول باغ‌های بزرگ ازگیل شهر باب‌انار و منطقه گوکان از ابتدای فروردین تا پایان این ماه به همه جای میهن فرستاده می‌شود. آغاز شکوفه دهی این درخت پربرکت در آبان ماه است، درست زمانی که همه درختان دیگر خود را برای خواب و استراحت زمستانی آماده می‌کنند. جالب است بدانیم که نخستین درخت ازگیل خفر در سال 1332 در روستای گل برنجی کاشته شد. پدرم ( رضا (شاهرضا) نجاتی جزه)تعریف می‌کند در آن سال که کلاس ششم درس می‌خوانده، دانش آموزان آن کلاس را برای دیدن این درخت نو به گل برنجی برده‌اند. جالب این جاست که تا همین چند وقت پیش مردم محلی این درخت را لکاته می‌نامیدند. نامیدن این درخت با این نام و تازه بودن این کشت این درخت در منطقه خفر نکته جالبی دارد، اگر شما اینترنت را جستجو کنید همین درخت را با نام ازگیل ژاپنی نیز خواهید دید، و نکته این جاست که این درخت به ژاپنی لاکوات (Loquat) خوانده شده است. آیا امکان دارد که این درخت پربرکت در آن سال‌ها از ژاپن یا دیگر کشورهای شرق آسیا وارد شده باشد؟

چغاده یا صغاده خفر

روستایی در شهرستان خفر هست که در گذشته آن را چُغاده می‌گفتیم و امروز آن را صُغاده می‌گوییم. اهالی این روستا خودشان اصرار دارند که این نام دوم درست است و آن نام نادرست. 

دقت در متون نظم و نثر گذشتگان به ما می‌گوید که  چغاده می‌تواند تغییر یافته چکاد باشد، به معنی قلعه. توجه داشته باشیم که در برخی واژه‌ها  _ ُ _ در فارسی باستان به _  َ _  دگرگون  شده است‌. 

پس می‌توان نام چکاده را مناسب و شایسته شمرد و این روستا را چنین نامید.

آباد شاهپور(بو شوور)

آباد شاهپور که امروز یکی از چهار محله شهر باب انار است، تا چند سال پیش در زبان عامیانه بُوشُوُر نامیده می‌شد. این که بوشور  چه معنایی داشته و دارد، آن چیزی است که در این نوشتار کوتاه به آن می‌پردازیم.

با توجه به آن چه تا کنون  خوانده‌، و یاداشت کرده‌ام معنای این نام را از دو واژه می‌توان دریافت:

۱-  بو شور از دو بخش (بُو+شُوُر) ساخته شده باشد.  در این جا هنوز درباره (بو) و معنای آن نظری ندارم، اما (شوُر)  می‌تواند دگرگونه شده (شاوُر) باشد که آن نیز خود ریختی دیگر از شاهپور است.

استاد میرجلال‌الدین کزازی در جلد پنجم‌نامه باستان، در مورد پهلوان ایرانی (زنگه شاوُران) این مورد را توضیح داده است.

۲- در کتاب هشتم تاریخ بیهقی که در جلد دوم چاپ شده، آن مورخ و آموزگار بزرگ  از  آبادی‌ای نام می‌برد به نام‌ (پر شور). این آبادی که استاد از آن صحبت می‌کند البته در هند قرار گرفته.  استاد خطیب رهبر این نام‌را به صورت (پَرشَوَر)‌ضبط کرده و توضیح داده که به صورت (پَر شَوُر)  هم نامیده شده است. با توجه به نزدیکی زبان باستانی ایران و زبان باستانی هندوان  آیا این نام 

نمی‌تواند، در زبان فارسی خود را حفظ کرده باشد؟ و از آن جا که معنایش در زبان فارسی فراموش شده  به مرور به صورت (بوشور) در آمده باشد؟ اما اگر چنین باشد معنای این نام‌چیست؟ با توجه به توضیحات استاد خطیب رهبر این نام می تواند به معنای (آبادی کنار آب) باشد. توجه کنیم که محله آبادشاهپور یکی از روستاهای کنار رودخانه خفر(قرهقاج) است.

این هر دو در نظرم پذیرفتنی است. اما‌به نظر می‌رسد، در نظر مردم‌این محله مورد نخست پذیرفتنی‌تر است، از این روست که آنان محله خود را به آبادشاهپور می‌خوانند و بر آن اصرار دارند. البته چنان‌چه پیشتر گفتم، در تغییر (آباد) به ( بُو) هنوز سخنی ندارم. شاید در آینده برای آن نیز چیزی بیابم.

سه محله دیگر شهر، باب انار، شهرخفر و جزه نام دارند، که این نام‌ها نیز در جای خود جای بررسی و دقت دارد. 

کته خفر در کازرون!

در حال خواندن این مقاله بودم، که درباره گورنبشته‌ای است که در روستای کته خفر کازرون پیدا شده است. ابتدا گمان کردم که نویسنده در حال مقایسه آن گور نبشته‌ای در کته  خفر  با خطوط گور نبشته‌های مشابه در کازرون است. اما کم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کم به موضوع مشکوک شدم. نه! به راستی نویسنده جای کته خفر را در کازرون می‌دانست. به نقشه مراجعه کردم. در نقشه اثری از این روستا نبود. به اینترنت مراجعه کردم. 

دو روستا در بخش جره و بالاده کازرون به این نام وجود دارد. کته خفر سفلی و کته خفر علیا.

گر چه هر دو روستا کوچکند، و در مقایسه با کته بخش خفر شهرستان جهرم، گویی کوچه‌ای از آن. اما این تشابه نام برایم بسیار شگفت انگیز است. 

روستایی هم نام داشته باشیم با پسوندی که مخاطب خود را به جایی غیر از محل معروف هدایت می‌کند. چه سری در این انتخاب نام هست؟

این که در جاهای مختلف ایران نام خفر و خفرک وجود دارد، گواه بر این است که این نام  یا به قولی خبر از نام‌های مشهوری بوده که بر مکان نهاده می‌شده است. 

اما این که در آن محل دوباره به نام مشابه برخورد کنیم. بسیار عجیب است.