مطالبی درباره بخش خفر شهرستان جهرم

کرنجال اومده ترمه می‌بنده

گاهی در زبان مادری و محلی مثل‌هایی وجود دارد که در دکان هیچ عطاری دیگری نیست. نمونه‌اش هم همین ضرب المثل است:

قربون خدا و و رحم بنده/ کرنجال اومده ترمه می بنده

گرچه معنای مشخصی دارد ولی برای کمک معنی آن را می نویسم:

قربان خدا و  مهربانی مردم بروم . خرچنگ آمده است و در حال بافتن ترمه.

این مثل را وقتی به کار می بریم که شخصی در موقعیت و چایگاه نادرست قرار می گیرد و سعی می کند هر طور هست آن کار را انجام دهد حتی اگر لوازم و استعداد آن کار را نداشته باشد.

یا می دانید خرچنگ ها حیوانات بسیار شگفت انگیز و متنوعی هستند؟ برخی از جالب ترین ویژگی های آنها عبارتند از:

خرچنگ ها می توانند در آب و خشکی زندگی کنند. برخی از آنها حتی در مناطق سرد و یخ زده مانند قطب جنوب یافت می شوند.
خرچنگ ها دارای چشم های پیچیده ای هستند که به آنها اجازه می دهد به صورت 360 درجه ببینند. برخی از خرچنگ ها حتی می توانند رنگ های فرابنفش را تشخیص دهند.
خرچنگ ها معمولا با استفاده از دست های جلو خود به نام چله ها غذا می خورند. برخی از خرچنگ ها چله های بسیار بزرگ و قوی دارند که می توانند به راحتی صدف ها و سایر حیوانات را شکسته و خورده کنند.
خرچنگ ها ممکن است به دلایل مختلف پارچه ببافند. شاید بخواهند خود را پوشانده یا گرم نگه دارند. شاید بخواهند چادر یا لباس زیرین بسازند. شاید بخواهند با پارچه بافتن به سرگرمی یا هنر پردازند. شاید بخواهند با پارچه بافتن به دیگران نشان دهند که چقدر باهوش و ماهر هستند.

خرچنگ
۱ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
مرتضی نجاتی جزه

علامه خفری(۲)

او از شاگردان مشهور صدرالدین محمد دشتکی است. نام کاملش《شمس الدین محمد ابن محمد خفری》 آمده. وی بیشتر عمر خود را در شیراز و کاشان گذرانیده  و در این شهر اخیر متقلد کارهای دینی  بوده است‌. خفری چند کتاب و رساله در حکمت دارد  مثل اثبات واجب، تحقیق الهیولی، سواد العین که حاشیه‌ای است بر شرح میرک بخاری...، رساله حل مالا ینحل... شرح تجدید الکلام و حاشیه بر الهیات شرح تجرید.(صص ۱۲۷ و ۱۲۸، تاریخ ادبیات ایران ج ۴، تالیف ذبیح الله صفا، تلخیص محمد ترابی)

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
مرتضی نجاتی جزه

اولین درخت لکاته( ازگیل) خفر

ازگیل خفر

ازگیل خفری از میوه‌هایی است که در سال‌های گذشته سرمایه‌گذاری زیادی روی آن انجام شده و برای باغداران سود خوبی دارد. محصول باغ‌های بزرگ ازگیل شهر باب‌انار و منطقه گوکان از ابتدای فروردین تا پایان این ماه به همه جای میهن فرستاده می‌شود. آغاز شکوفه دهی این درخت پربرکت در آبان ماه است، درست زمانی که همه درختان دیگر خود را برای خواب و استراحت زمستانی آماده می‌کنند. جالب است بدانیم که نخستین درخت ازگیل خفر در سال 1332 در روستای گل برنجی کاشته شد. پدرم ( رضا (شاهرضا) نجاتی جزه)تعریف می‌کند در آن سال که کلاس ششم درس می‌خوانده، دانش آموزان آن کلاس را برای دیدن این درخت نو به گل برنجی برده‌اند. جالب این جاست که تا همین چند وقت پیش مردم محلی این درخت را لکاته می‌نامیدند. نامیدن این درخت با این نام و تازه بودن این کشت این درخت در منطقه خفر نکته جالبی دارد، اگر شما اینترنت را جستجو کنید همین درخت را با نام ازگیل ژاپنی نیز خواهید دید، و نکته این جاست که این درخت به ژاپنی لاکوات (Loquat) خوانده شده است. آیا امکان دارد که این درخت پربرکت در آن سال‌ها از ژاپن یا دیگر کشورهای شرق آسیا وارد شده باشد؟

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
مرتضی نجاتی جزه

چغاده یا صغاده خفر

روستایی در شهرستان خفر هست که در گذشته آن را چُغاده می‌گفتیم و امروز آن را صُغاده می‌گوییم. اهالی این روستا خودشان اصرار دارند که این نام دوم درست است و آن نام نادرست. 

دقت در متون نظم و نثر گذشتگان به ما می‌گوید که  چغاده می‌تواند تغییر یافته چکاد باشد، به معنی قلعه. توجه داشته باشیم که در برخی واژه‌ها  _ ُ _ در فارسی باستان به _  َ _  دگرگون  شده است‌. 

پس می‌توان نام چکاده را مناسب و شایسته شمرد و این روستا را چنین نامید.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
مرتضی نجاتی جزه

آباد شاهپور(بو شوور)

آآباد شاهپورباد شاهپور که امروز یکی از چهار محله شهر باب انار است، تا چند سال پیش در زبان عامیانه بُوشُوُر نامیده می‌شد. این که بوشور  چه معنایی داشته و دارد، آن چیزی است که در این نوشتار کوتاه به آن می‌پردازیم.

با توجه به آن چه تا کنون  خوانده‌، و یاداشت کرده‌ام معنای این نام را از دو واژه می‌توان دریافت:

۱-  بو شور از دو بخش (بُو+شُوُر) ساخته شده باشد.  در این جا هنوز درباره (بو) و معنای آن نظری ندارم، اما (شوُر)  می‌تواند دگرگونه شده (شاوُر) باشد که آن نیز خود ریختی دیگر از شاهپور است.

استاد میرجلال‌الدین کزازی در جلد پنجم‌نامه باستان، در مورد پهلوان ایرانی (زنگه شاوُران) این مورد را توضیح داده است.

۲- در کتاب هشتم تاریخ بیهقی که در جلد دوم چاپ شده، آن مورخ و آموزگار بزرگ  از  آبادی‌ای نام می‌برد به نام‌ (پر شور). این آبادی که استاد از آن صحبت می‌کند البته در هند قرار گرفته.  استاد خطیب رهبر این نام‌را به صورت (پَرشَوَر)‌ضبط کرده و توضیح داده که به صورت (پَر شَوُر)  هم نامیده شده است. با توجه به نزدیکی زبان باستانی ایران و زبان باستانی هندوان  آیا این نام 

نمی‌تواند، در زبان فارسی خود را حفظ کرده باشد؟ و از آن جا که معنایش در زبان فارسی فراموش شده  به مرور به صورت (بوشور) در آمده باشد؟ اما اگر چنین باشد معنای این نام‌چیست؟ با توجه به توضیحات استاد خطیب رهبر این نام می تواند به معنای (آبادی کنار آب) باشد. توجه کنیم که محله آبادشاهپور یکی از روستاهای کنار رودخانه خفر(قرهقاج) است.

این هر دو در نظرم پذیرفتنی است. اما‌به نظر می‌رسد، در نظر مردم‌این محله مورد نخست پذیرفتنی‌تر است، از این روست که آنان محله خود را به آبادشاهپور می‌خوانند و بر آن اصرار دارند. البته چنان‌چه پیشتر گفتم، در تغییر (آباد) به ( بُو) هنوز سخنی ندارم. شاید در آینده برای آن نیز چیزی بیابم.

سه محله دیگر شهر، باب انار، شهرخفر و جزه نام دارند، که این نام‌ها نیز در جای خود جای بررسی و دقت دارد. 

۱ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
مرتضی نجاتی جزه

مدتی این مثنوی تاخیر شد.

راستش همان طور است که از ابتدا فکر می‌کردم. نوشتن مطالب به صورت فردی کار سختی است، در واقع انتظار داشته و دارم که دوستان دیگر هم کمک کنند ولی وقتی کمک نباشد، دست ضعیف می‌لرزد و  خطی نمی‌نویسد. تا ببینم از این به بعد چه می‌شود.

۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰
مرتضی نجاتی جزه

اینترنت همراه در خفر

این روزها تب اینترنت پرسرعت گوشی تلفن همراه کاربرانش را فراگرفته، و برخی حاضرند گوشی‌های گران قیمت بخرند تا بتوانند از اینترنت پرسرعت آن استفاده کنند. اما آیا  خفر ما نیز از این امکانات سود می‌برد.  برای پاسخ به این پرسش اینجا را کلیک کنید.

اینترنت خفر 

۱ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰
مرتضی نجاتی جزه

خاندان فانی خفری

رسائل دهدار خفری

از خانواده‌های مهمی که در دوران صفوی نقش تاثیر گذاری بر فرهنگ ایرانی داشتند، خاندان فانی خفری هستند. از این خانواده چهار تن معروف و قابل شناسایی‌اند. آن طور که نقل شده این خانواده گرایش صوفیانه داشتند و در شعر و ادب فارسی، و نیز عرفان و تصوف صاحب نظر بودند.

در مقاله‌ای در این باره آمده است که:

درباره زندگانی و آثار خاندان دهدار تاکنون پژوهش جامعی نگاشته نشده و مطالب موجود گسسته، مغشوش و غالباً غلط است. بررسی زندگانی و آثار این خاندان به حیات فرهنگی، سیاسی و اقتصادی عهد صفوی پرتوی نو می‌افکند. نگارنده در این پژوهش، با بهره گیری از دیدگاه تاریخی و تکیه بر کتابشناسی و نسخه شناسیِ آثار خطی و فهارس آنها، منابع دست اول و پژوهش‌های جدید، به یافته‌های نوینی دست یافته است.

در آغاز عهد صفوی برخی از دانشمندان، ادیبان و شاعران، به دلایل گوناگون سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، از ایران مهاجرت کردند و در سرزمین‌های مجاور، عمدتاً دولت‌های دکن هند و به ندرت عثمانی، سکنی گزیدند. مهاجرت دانشمندان، دست کم، در حیات فرهنگی آن دوره تأثیر گذاشت. معین الدین محمد دهدار از این دسته دانشمندان مهاجر به شمار می رود.

 در همان مقاله و نیز در کتاب بزرگان تالیف آقای اشراق جهرمی بر اهمیت آنان و لزوم بازشناسی چهره‌های مختلف این خانواده تاکید شده است.

برای خواندن کامل مقاله لینک پایین  را کلیک کنید.

پژوهشی درباره خاندان دهدار

۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰
مرتضی نجاتی جزه

کته خفر در کازرون!

در حال خواندن این مقاله بودم، که درباره گورنبشته‌ای است که در روستای کته خفر کازرون پیدا شده است. ابتدا گمان کردم که نویسنده در حال مقایسه آن گور نبشته‌ای در کته  خفر  با خطوط گور نبشته‌های مشابه در کازرون است. اما کم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کم به موضوع مشکوک شدم. نه! به راستی نویسنده جای کته خفر را در کازرون می‌دانست. به نقشه مراجعه کردم. در نقشه اثری از این روستا نبود. به اینترنت مراجعه کردم. 

دو روستا در بخش جره و بالاده کازرون به این نام وجود دارد. کته خفر سفلی و کته خفر علیا.

گر چه هر دو روستا کوچکند، و در مقایسه با کته بخش خفر شهرستان جهرم، گویی کوچه‌ای از آن. اما این تشابه نام برایم بسیار شگفت انگیز است. 

روستایی هم نام داشته باشیم با پسوندی که مخاطب خود را به جایی غیر از محل معروف هدایت می‌کند. چه سری در این انتخاب نام هست؟

این که در جاهای مختلف ایران نام خفر و خفرک وجود دارد، گواه بر این است که این نام  یا به قولی خبر از نام‌های مشهوری بوده که بر مکان نهاده می‌شده است. 

اما این که در آن محل دوباره به نام مشابه برخورد کنیم. بسیار عجیب است. 

۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰
مرتضی نجاتی جزه

شمس الدین خفری

کتاب درباره علامه خفری

پس از یک دوره آشفته که میراث  تاخت و تاز مغولان و تیموریان بود، شاه اسماعیل صفوی سراسر ایران را یکپارچه و سلطنت صفوی را بنیاد کرد. با این دگرگونی سیاسی که ورود طبقات جدیدی را در عرصه حکومت سبب شد. در حوزه فرهنگ و حکمت و ادب تحولی دامنه دار روی داد. به این معنی که اولا شعر فارسی رنگ دیگر گرفت و در سبکی تازه تجلی یافت و در این زمینه شاهکارهایی که در حد خود بی مانند است برجای ماند. ثانیا در زمینه معماری و نقاشی و تذهیب و خوشنویسی شیوه‌‌های دیگری پیدا شد. ثالثا در قلمرو حکوکت اسلامی که پس از خواجه نصیر طوسی یکدوره بطئی و کند را می‌گذراند، شارحان و صاحب نظران و اندیشمندان بزرگی پرورش یافتند و مکتب فلسفی اصفهان که نمایشگر آرا و افکار جدیدی بود ظهور کرد و جان تازه‌ای در کالبد فلسفه اسلامی بخشیده شد. بی شک از پیشگامان این تحول، مولانا خفری است و پس از خفری بود که ستارگان قدر اولی چون آخوند ملاصدرا شیرازی صاحب افسار و میر داماد صاحب قبسات  آوازه یافتند.

برای  خواندن و دانلود ادامه  مقاله‌  درباره مولانا شمس الدین خفری  عنوان  زیر لطفا کلیک کنید.

علامه مولانا شمس الدین خفری

 

۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰
مرتضی نجاتی جزه